| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) اين بنا در جنوب خيابان شهدا و در كنار پارك شهداي شهر سنندج واقع شده است . ساختمان در دو طبقه ساخته شده و داراي فضاهاي مختلف است . اين بنا نيز مانند منزل احمدزاده تحول مرحله انتقالي معماري دوره قاجار به پهلوي را در فضاسازي . نماها و حتي تقسيم فضاها . نوع قوس ها و تزيينات آجركاري مشخص مي سازد . خانه معمارباشي از اولين نمونه هاي ساختماني شهر سنندج است كه در آن تزيينات خاص آجرتراشي و الماس بر به كار رفته است . اكنون ساختمان به دو پلاك تقسيم شده و حياط آن داراي يك آب نماي بزرگ سنگي است . نكته قابل توجه در اين ساختمان تنوع تزيينات در نماسازي و نوع قوس پنجره ها و بازشوها به صورت برجسته است . بقيه دودري ها در طبقه بالا در قاب هاي مستطيل شكل تعبيه شده اند . اين بنا يك حمام خصوصي هم دارد . اين ساختمان به استاد ( الله مراد اقليدس ) تعلق داشت . او كه مرمت گلدسته هاي مسجد جامع سنندج را انجام داده بود طبق حكم حكومتي اوايل پهلوي عنوان (معمارباشي ) را كسب نمود . تاريخ ساخت بنا احتمالا اواخر دوره قاجار و اوايل دوره پهلوي است | |
| آدرس :در جنوب خيابان شهدا و در كنار پارك شهداي سنندج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) ساختمان مجتهدي كه امروزه در ضلع شرقي بلوار جديدالا حداث كردستان قرار دارد . قبلا در كنار رودخانه و در بافت قديمي قطارچيان از خيابان هاي اصلي شهر سنندج واقع بود .اين بنا يك حياط مركزي در ضلع شمالي دارد و بخش هاي اعياني آن دو طبقه است كه بر روي سكويي بلند و مرتفع و مشرف به بلوار ايجاد شده است . سكوي آن با مصالح بومي و از سنگهاي لاشه اي ساخته شده است . ساختمان داراي يك سالن اصلي با اروسي بسيار زيبا است و در طرفين آن اتاق هايي در دو طبقه تعبيه شده است . اين بنا از نظر پلان و نما شباهت بسيار به موزه سنندج دارد و معماري آن بي تاثير از معماري موزه نيست . در دو طرف تالار اصلي اتاق ها و راه پله هايي به صورت قرينه ساخته شده كه يكي از آنها براي عبور زنان و ديگري براي مردان بود . در اين بناي ارزشمند علاوه بر اروسي بزرگ نماي اصلي و داخلي . حياط . اروسي هاي ديگري نيز در ضلع غربي سالن وجود دارد كه از آثار با ارزش چوبي دوره قاجار محسوب مي شود .روي ازاره سنگي داخل ساختمان نيز نقش هايي حجاري شده است . تاريخ دقيق ساخت اين بنا مشخص نيست اما احتمال دارد كه در دوره قاجار ساخته شده باشد . | |
| آدرس :ضلع شرقي بلوار كردستان |
| اين بنا در محله قطارچيان مجاور عمارت وكيل و منزل سرهنگ آزموده اردلان واقع شده است . ساختمان در دو طبقه با كاربري مسكوني ساخته شده و داراي دو بخش است . نوع معماري اين بنا با معماري ديگر بناهاي قديمي مسكوني متفاوت است و در آن حياط در مقابل ساختمان ساخته شده است . در طبقه همكف يك اتاق سه دري بزرگ كه در طرفين آن دو راهرو با پله تعبيه شده وجود دارد و در طبقه بالا دو اتاق گوشوار . يك سالن بزرگ با اروسي زيبا . گچ بري ها و قاب بندي هاي زيبا ساخته شده است .تزيينات عمده اين ساختمان شامل حجاري . درها . اروسي ها و آجر خفته و راسته و به ويژه اروسي سازي آن است كه از ويژگي هاي بارز بنا محسوب مي شود . | |
| آدرس :در محله قطارچيان مجاور عمارت وكيل و منزل سرهنگ آزموده |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) بناي آيت الله مردوخ در محله قطارچيان و ضلع شرقي خيابان مردوخ شهر سنندج واقع شده و اكنون در تملك خانواده ديگري است . اين ساختمان در دو طبقه و زيرزمين به شيوه معماري اصفهاني در دوره قاجاريه ساخته شد . اين منزل داراي دالان ورودي طولاني . اتاق سرايدار . حياط چهار گوش . و راه پله ورودي از دو سمت تالار شاه نشين بود . در ساختمان از آب جاري و روش دفع سنتي فاضلاب استفاده مي شد . در حياط آن كه داراي آب نما و فضاي سبز است . حريم خصوصي و عمومي كاملا رعايت شده است . بر اثر كم توجهي مالكين فعلي در ساختمان تغييراتي حاصل شده است | |
| آدرس :در محله قطارچيان و ضلع شرقي خيابان مردوخ شهر سنندج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : افشاريه ( 1148-1210 ه ق ) اين حمام كنار عمارت وكيل و مجاور بازارچه قديمي وكيل در شهر سنندج واقع شده است . زمان ساخت دقيق آن مشخص نيست اما بر اساس شواهد . نوع معماري و تزيينات وابسته به آن چنين استنباط مي شود كه احداث آن مربوط به دوران افشاريه و ادامه سبك صفوي باشد . اين مهم به ويژه در عناصري مانند ورودي . حجره انتظار . رخت كن . حمام گرم . هشتي . خزينه . آب انبار . تون و ...... به خوبي قابل مشاهده است . حمام داراي تزيينات آهك بري است كه طي چند سال گذشته با سيمان روي آنها اندود شده است . حمام بسيار بزرگ و كف سازي هاي آن سنگي است و افزون بر آن از آجر . سنگ و ملات آهك استفاده شده است .ستون هاي سنگي قطوري در داخل حمام سرد و گرم ديده ميشود . در مجموع تركيب و قرارگيري فضا نشانگر ذوق و سليقه بالاي معمار است . | |
| آدرس :سنندج - كنار عمارت وكيل و مجاور بازارچه قديمي وكيل در سنندج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) در داخل منزل بزرگ معمارباشي كه به (استاد الله مراد اقليدس) اشتهار داشت حمامي در مقياس كوچك با سبك معماري حمام هاي قديمي ساخته شده كه از نظر معماري به ويژه تزيينات آهك بري حائز اهميت است . طرح هاي هندسي . گياهي و حيواني اين حمام در نوع خود منحصر به فرد و نشانگر اهميت اين فضا در شهر سنندج است . تاريخ دقيق ساخت حمام مشخص نيست ولي با توجه به ساخت عمارت در اواخر دوره قاجار احتمال دارد اين حمام مربوط به اوايل عصر پهلوي باشد . | |
| آدرس :سنندج - در داخل منزل معمارباشي در سنندج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) در مجموعه عمارت (ملا لطف الله شيخ الا سلام سنندجي) كه هم اكنون اداره كل ميراث فرهنگي استان كردستان از آن بهره ميگيرد حمامي قديمي وجود دارد كه در بخش اندروني و در ضلع غربي طبقه زيرزمين عمارت قرار گرفته است . اين حمام داراي تزيينات آهك بري و كاشي كاري يك رنگ است و طرح هاي هندسي – اسليمي و حيواني از مهم ترين نقوش آن به شمار مي آيد .اين حمام داراي ورودي . حمام سرد . حمام گرم . تون . خزينه و خلوتي است و در كف سازي آن از سنگ مرمر استفاده شده است .اين بنا هم زمان با كل مجموعه عمارت در دوره قاجار ساخته شد . | |
| آدرس :عمارت ملالطف الله شيخ الاسلام سنندجي در بخش اندروني و ضلع غربي طبقه زيرزمين |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) در داخل عمارت( مشير ديوان) حمامي به سبك حمام هاي قديمي اما در مقياس كوچك تر ساخته شده كه داراي ويژگيهاي خاص و بخش هاي مختلفي است . در داخل حمام سرد تزيينات كاشي كاري يك رنگ و آهك بري با نقوش گياهي و هندسي كار شده است . حمام گرم آن نيز آهك بري هاي پركاري دارد و در كف ها از سنگ مرمر صيقل يافته قصلان استفاده شده و تمام فضاهاي حمام با گنبدهاي آجري مسقف شده اند. زمان ساخت حمام به طور دقيق مشخص نيست اما احتمالا در دوره قاجار ساخته شده است . اين حمام به طور اختصاصي در اختيار خانواده مشير ديوان بود . | |
| آدرس :سنندج - عمارت مشير |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفويه (907-1135 ه ق ) در داخل مجموعه عمارت (آصف وزيري) حمام كوچكي وجود دارد كه يكي از زيباترين حمام هاي غرب كشور است . اين بنا به سبك معماري اصفهاني و مانند ساير حمام هاي استان اما در مقياس كوچك تر ساخته شده و داراي ورودي . محل انتظار . حمام سرد . رخت كن . ميان در . حمام گرم . خزينه خلوتي . تون . سرويس بهداشتي و فضاي اضافي براي منبع آب است . اين بنا داراي شش ستون سنگي با تزيينات طنابي است و از تزيينات آهك بري پركار . كاشي هاي خشتي آبي رنگ . حجاري روي سرستون ها و ستون هاي سنگي برخوردار است . تزيينات طنابي ستون ها و سرستون هاي اين حمام از ويژگيهاي منحصر به فرد آن است . اين حمام فقط مورد استفاده اختصاصي خانواده آصف بود . | |
| آدرس :ضلع جنوب غربي عمارت آصف ديوان |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) اين حمام در ضلع شرقي راسته بازار سنندج قرار دارد . تاريخ ساخت آن دقيقا مشخص نيست و احتمالا به دوره قاجاريه تعلق دارد . حمام داراي فضاهاي مختلفي است كه در بيشتر حمام هاي استان نيز ديده مي شود .آب لازم براي اين حمام از آب جاري قنات هاي شهر تامين مي شود . ارتفاع سقف اين حمام نسبتا بلند است و ستون هاي چهار گوش سنگي . آب نما . حجره ها . رخت كن . گرم خانه. خلوتي ها . سرويس و خزينه آن تابع اسلوبحمام سازي ايراني در دوره صفوي است . تزيينات معماري اين بنا مشخص نيست . زيرا سطح ديوار آن با سيمان و كاشي جديد اندود شده است . ولي گفته مي شود اين حمام داراي تزيينات آهك بري كه در شهر سنندج بسيار رواج داشت بود . اين بنا با حمام (وكيل الملك) در شهر سنندج قابل مقايسه است و اكنون در تملك ميراث فرهنگي استان كردستان قرار دارد . | |
| آدرس :ضلع شرقي راسته بازار سنندج |