| نوع بنا : تاريخي قدمت : پهلوي ( 1304-1357 ه ش ) روستاي (نوره) در 18 كيلومتري جنوب غربي شهر سنندج واقع شده و بيش از سه هزار نفر جمعيت دارد . (نوره) روستايي با معماري بومي منطقه كردستان است كه در معماري آن از مصالح محلي به ويژه سنگهاي منطقه استفاده شده است . بناي آيت الله مردوخ در دامنه يكي از تپه ماهورهاي غرب كوه (آبيدر) و به فاصله 700 متري روستاي نوره قرار دار د . اين اثر قابل توجه در جنوب روستا واقع و از موقعيت خاصي برخوردار است . نوع معماري آن قلعه اي و داراي چشم اندازي زيباست و اشراف كامل به محيط پيرامون و زوستا دارد . اين بنا در زميني به مساحت 600 متر مربع (اعيان 500 متر مربع و عرضه 550 متر مربع ) از مصالح محلي و در دو طبقه ساخته شده و در طرفين گوشه هاي شمالي و جنوبي داراي برج ديده باني است . حياط آن در ضلع غربي قرار دارد . طراحي و اجراي اين بنا و باغ به وسيله (آيت الله مردوخ ) انجام شده و توسط استادكاران بومي به ويژه استاد (عنايت الله) و استاد (علي محمد بنا) در سال 1322 شمسي ساخته شده است | |
| آدرس :روستاي نوره در 18 كيلومتري جنوب غربي سنندج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) عمارت مشير ديوان در محله قديمي سرتپوله سنندج در خيابان شهدا قرار دارد و مجموعه اي از فضاهاي متعدد است . اين ساختمان با شيوه و اسلوب معماري ايران به ويژه پلان يك ايواني در دوره قاجاريه توسط (ميرزا يوسف مشير ديوان ) فرزند يكي از رجال سياسي به نام (ميرزا رضاي وزير كردستاني ) ساخته شد .اين عمارت هفت حياط دارد كه هر يك از آنها داراي آب نمايي جداگانه با طرح متفاوت و در عين حال مرتبط با ديگر آب نماها است . سردر ورودي بنا با پلان نيم هشتي و تزيينات آجري . سقف شيرواني . تالار تشريفات و ايوان ستون دار جلوي آن با طرح كلاه فرنگي . گچ بري و مقرنس هاي گچي . كاربندي هاي زيبا و اروسي هايي با طرح هاي اسليمي از جمله خصوصيات بارز اين بنا است . حجاري روي سنگ ازاره و ستون هايي با تزيينات گچ بري طنابي و مقرنس كاري از جمله تزيينات بسيار شاخص عمارت است . پلان عمارت و طراحي و ساخت تمام بخش هاي آن در يك زمان با رعايت تمامي اصول معماري ايراني ويژگي منحصر به فردي به عمارت مشير ديوان بخشيده است . | |
| آدرس :سنندج - در محله قديمي سرتپوله |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفويه (907-1135 ه ق ) اين بنا در ضلع شمالي خيابان امام خميني در شهر سنندج واقع شده است . سردر ورودي اين بنا با نماي آجري به شكل نيم هشتي و متاثر از سبك باروك است . تالار تشريفات بنا داراي ايوان ستون دار با اروسي پركار است و از بخش هاي بسيار زيباي بنا محسوب مي شود . در بخش غربي نيز اروسي هاي زيبايي تعبيه شده است . در اين عمارت تزيينات معماري مانند گچ بري . آينه كاري و كار چوب به استادي به كار رفته است . اين ساختمان داراي چهار حياط است كه به ترتيب عبارتند از بيروني . اندروني . حياط مطبخ و اصطبل . يكي از اين حياط ها تخريب شده است . اين عمارت داراي يك رشته قنات است كه آب حوض بزرگ آب نماي مقابل تالار و دو حياط ديگر از آن تامين مي شود . در ضلع جنوب غربي عمارت حمام خصوصي با سبك و اسلوب معماري حمام هاي ايراني ساخته شده است كه داراي نقش هاي آهك بري و ستون هاي سنگي بسيار زيبا است . بر اساس نقل قولهاي مختلف احداث بناي اصلي عمارت آصف كه به تالار تشريفات معروف است . احتمالا مربوط به دوران صفويه است كه در دوره هاي بعدي به ويژه در دوران قاجار و پهلوي به تدريج بخش هايي به آن افزوده شده است . عمارت آصف در نوع خود از نظر معماري منحصر به فرد است . | |
| آدرس :سنندج - در ضلع شمالي خيابان امام خميني |
| منطقه آرندان و كله كان در شمال غربي سنندج واقع شده است . اين منطقه درون دره اي بسته قرار گرفته و سرچشمه رود آرندان – از سرشاخه هاي رودخانه قشلاق – در آن جاري است . اين منطقه از ديرباز به عنوان يكي از كانونهاي استقرار انسان در دوران نوسنگي مطرح و هسته اوليه بناي يك دهكده نوسنگي در آن يافت شده است . غار كله كان يكي از كهن ترين كانونهاي استقرار انسان در دوران جمع آوري و مصرف غذا است كه در آن آثاري همزمان با ابزار هاي دوره نوسنگي غار كرفتو به دست آمده است . | |
| آدرس :كله كان در شمال غربي سنندج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : زنديه (1163-1209 ه ق ) اين عمارت در خيابان كشاورز (وكيل سابق) سنندج واقع شده است . اين بنا ملك موروثي و شخصي خانواده (وكيل) و مجموعه اي بزرگ شامل يك بخش اصلي در وسط و قسمتهاي ديگر در پيرامون آن است . قسمت اصلي مجموعه در اواخر دوران زنديه توسط ( حاج محمد رشيد بيگ وكيل) ساخته و ساير بخشهاي آن در دوره هاي بعد ايجاد شد . ساختمان قديمي به علل مختلف قبل از انقلاب تخريب شد اما با سعي و تلاش مالك آن به سبك قديم بازسازي شده است . فضاهاي الحاقي شامل چندين حياط و فضاهاي مربوط به آن بازارچه . حمام و ...... با كاربريهاي تشريفاتي . مسكوني . تجاري و بهداشتي است كه در تمامي آنها علاوه بر رعايت اصول معماري ايراني . تزيينات زيبايي به كار رفته است . ستونهاي سنگي با تزيينات طنابي در جلوي ايوانهاي اصلي كه رو به باغ دارند قرار گرفته و روي آنها سقف شيرواني با طرح كلاه فرنگي كار شده است . اروسي هاي پركار و آجركاري هاي زيبا در اين عمارت از ويژگيهاي بارز اين مجموعه است . خمام خصوصي بزرگ داخل مجموعه مورد استفاده خانواده قرار مي گرفت . بازاري در كنار مجموعه وجود دارد كه به بازار وكيل معروف است . | |
| آدرس :در خيابان كشاورز (وكيل سابق) سنندج |
| ساختمان شهرداري در ضلع جنوب خيابان امام خميني كمي پايين تر از مسجد جامع سنندج قرار دارد . اين بنا كه اولين ساختمان شهرداري در شهر سنندج است در سه طبقه ساخته شده و از فضاهاي مختلفي برخوردار است . نماي اين ساختمان از سمت خيابان امام خميني سنگي حجاري شده است و در نماي داخلي آن در ضلع جنوبي تركيبي از سنگ و آجر به كار رفته است . استفاده از سنگ و آجر در نماهاي ساختمان و همچنين استفاده از پيچ و مهره براي اتصال تيرآهن هاي سقف از ويژگيهاي اين ساختمان است . اين ساختمان در زمان دولت دكتر مصدق و توسط استاد (ابراهيم مختارپوريان) معمار قديمي و سرشناس سنندجي ساخته شده است . | |
| آدرس :در ضلع جنوب خيابان امام خميني پايين تر از مسجد جامع سنندج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : قاجاريه (1299-1195 ه ق ) عمارت مشير ديوان در محله قديمي سرتپوله سنندج در خيابان شهدا قرار دارد و مجموعه اي از فضاهاي متعدد است . اين ساختمان با شيوه و اسلوب معماري ايران به ويژه پلان يك ايواني در دوره قاجاريه توسط (ميرزا يوسف مشير ديوان ) فرزند يكي از رجال سياسي به نام (ميرزا رضاي وزير كردستاني ) ساخته شد .اين عمارت هفت حياط دارد كه هر يك از آنها داراي آب نمايي جداگانه با طرح متفاوت و در عين حال مرتبط با ديگر آب نماها است . سردر ورودي بنا با پلان نيم هشتي و تزيينات آجري . سقف شيرواني . تالار تشريفات و ايوان ستون دار جلوي آن با طرح كلاه فرنگي . گچ بري و مقرنس هاي گچي . كاربندي هاي زيبا و اروسي هايي با طرح هاي اسليمي از جمله خصوصيات بارز اين بنا است . حجاري روي سنگ ازاره و ستون هايي با تزيينات گچ بري طنابي و مقرنس كاري از جمله تزيينات بسيار شاخص عمارت است . پلان عمارت و طراحي و ساخت تمام بخش هاي آن در يك زمان با رعايت تمامي اصول معماري ايراني ويژگي منحصر به فردي به عمارت مشير ديوان بخشيده است . | |
| آدرس :سنندج - در محله قديمي سرتپوله |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : صفويه (907-1135 ه ق ) اين بنا در ضلع شمالي خيابان امام خميني در شهر سنندج واقع شده است . سردر ورودي اين بنا با نماي آجري به شكل نيم هشتي و متاثر از سبك باروك است . تالار تشريفات بنا داراي ايوان ستون دار با اروسي پركار است و از بخش هاي بسيار زيباي بنا محسوب مي شود . در بخش غربي نيز اروسي هاي زيبايي تعبيه شده است . در اين عمارت تزيينات معماري مانند گچ بري . آينه كاري و كار چوب به استادي به كار رفته است . اين ساختمان داراي چهار حياط است كه به ترتيب عبارتند از بيروني . اندروني . حياط مطبخ و اصطبل . يكي از اين حياط ها تخريب شده است . اين عمارت داراي يك رشته قنات است كه آب حوض بزرگ آب نماي مقابل تالار و دو حياط ديگر از آن تامين مي شود . در ضلع جنوب غربي عمارت حمام خصوصي با سبك و اسلوب معماري حمام هاي ايراني ساخته شده است كه داراي نقش هاي آهك بري و ستون هاي سنگي بسيار زيبا است . بر اساس نقل قولهاي مختلف احداث بناي اصلي عمارت آصف كه به تالار تشريفات معروف است . احتمالا مربوط به دوران صفويه است كه در دوره هاي بعدي به ويژه در دوران قاجار و پهلوي به تدريج بخش هايي به آن افزوده شده است . عمارت آصف در نوع خود از نظر معماري منحصر به فرد است . | |
| آدرس :سنندج - در ضلع شمالي خيابان امام خميني |
| منطقه آرندان و كله كان در شمال غربي سنندج واقع شده است . اين منطقه درون دره اي بسته قرار گرفته و سرچشمه رود آرندان – از سرشاخه هاي رودخانه قشلاق – در آن جاري است . اين منطقه از ديرباز به عنوان يكي از كانونهاي استقرار انسان در دوران نوسنگي مطرح و هسته اوليه بناي يك دهكده نوسنگي در آن يافت شده است . غار كله كان يكي از كهن ترين كانونهاي استقرار انسان در دوران جمع آوري و مصرف غذا است كه در آن آثاري همزمان با ابزار هاي دوره نوسنگي غار كرفتو به دست آمده است . | |
| آدرس :كله كان در شمال غربي سنندج |
| نوع بنا : تاريخي قدمت : زنديه (1163-1209 ه ق ) اين عمارت در خيابان كشاورز (وكيل سابق) سنندج واقع شده است . اين بنا ملك موروثي و شخصي خانواده (وكيل) و مجموعه اي بزرگ شامل يك بخش اصلي در وسط و قسمتهاي ديگر در پيرامون آن است . قسمت اصلي مجموعه در اواخر دوران زنديه توسط ( حاج محمد رشيد بيگ وكيل) ساخته و ساير بخشهاي آن در دوره هاي بعد ايجاد شد . ساختمان قديمي به علل مختلف قبل از انقلاب تخريب شد اما با سعي و تلاش مالك آن به سبك قديم بازسازي شده است . فضاهاي الحاقي شامل چندين حياط و فضاهاي مربوط به آن بازارچه . حمام و ...... با كاربريهاي تشريفاتي . مسكوني . تجاري و بهداشتي است كه در تمامي آنها علاوه بر رعايت اصول معماري ايراني . تزيينات زيبايي به كار رفته است . ستونهاي سنگي با تزيينات طنابي در جلوي ايوانهاي اصلي كه رو به باغ دارند قرار گرفته و روي آنها سقف شيرواني با طرح كلاه فرنگي كار شده است . اروسي هاي پركار و آجركاري هاي زيبا در اين عمارت از ويژگيهاي بارز اين مجموعه است . خمام خصوصي بزرگ داخل مجموعه مورد استفاده خانواده قرار مي گرفت . بازاري در كنار مجموعه وجود دارد كه به بازار وكيل معروف است . | |
| آدرس :در خيابان كشاورز (وكيل سابق) سنندج |