نوع بنا : تاريخي
قدمت : حدود 123ق م تا 110 ق م سال
| در پائين نقش برجسته داريوش يكم، نقش برجسته از زمان مهرداد به يادگار مانده كه متعلق به سال 123 ق م تا 110 ق م مي باشد. در اين صحنه در برابر مهرداد دوم چهار نفر از ساتراپ هاي محلي به ترتيب اهميت و جايگاه در پشت سر هم قرار دارند كه نيم رخشان به سوي مهرداد و مهرداد هم نيمي از صورتش به طرف آنهاست و دست راست خود را به حالت احترام بالا برده است. نفر اول جلو مهرداد، گودرز يكم ساتراپ ساتراپ ها مي باشد. مطابق با اسناد بابلي اين شخص در اواخر حكومت مهرداد دوم، شريك سلطنت او بوده است كه پس از مهرداد جانشين او مي شود. نام نفر دوم كاملا محو شده ولي چون براي او لقبي ذكر نشده است، شايد يكي از شاهزادگان مورثي باشد كه بدون ذكر نمودن لقب نام برده مي شدند. نفر سوم ميترداد است كه لقب او در اين كتيبه « پپيس تومينوس» يعني مورد اعتماد شاه مي باشد. در دست وي تصوير نيكه ( الهه پيروزي) ديده مي شود كه حلقه روبان داري در دست دارد. نفر چهارم كوفاساتس نام دارد كه فاقد لقب است. اين نقش برجسته ها در حقيقت واگذاري قدرت از طرف مهرداد به هر يك از اين بزرگان را نشان مي دهد. | |
| آدرس :هرسين - پايين نقش برجسته داريوش اول در كوه بيستون |
نوع بنا : تاريخي
قدمت : صفوي
| كاروانسراي بيبستون معروف به كاروانسراي شاه عباسي در سي كيلومتري شمال شرقي كرمانشاه و در محل روستاي بيستون كهنه قرار دارد. اين كاروانسرا به سبك چهار ايواني داراي 83/60 متر طول و 74/50 متر عرض است. در چهار گوشه اين بنا ، برج هايي قرار دارد.برج هاي ضلع شرقي هشت ضلعي است. ديوار محيطي اين كاروانسرا از داخل و خارج تا كف طاق نما ها با سنگ هاي تراشيده و از كف طاق نما ها به بالا با آجر ساخته شده است. دروازه ورودي اين كاروانسرا به عرض 50/3 متر در ضلع جنوبي است. در هر طرف اين دروازه هفت طاق نما قرار دارد. پس از دروازه ، فضايي سرپوشيده با طاق جناقي ديده مي شود كه در طرفين آن دو ايوان با طاق هلالي است. در ابتداي اين ايوان ها راه پله اي براي ورودي به پشت بام ساخته شده است. اين فضاي سرپوشيده به يك فضاي هشت ضلعي با طاق گنبدي منتهي مي شود. در طرفين اين فضاي هشت ضلعي، دو ايوان وجود دارد و هر يك از اين ايوان ها داراي سه درگاه است. اين فضاي گنبد دار به حياط كاروانسرا راه دارد. در جلوي هر يك از اتاق ها ايوان سنگ فرشي ديده مي شود. در چهار ايوان شش ضلعي وجود داردو در ضلع مقابل درگاه ورودي كاروانسرا شاه نشين ساخته شده است. در پشت اتاق هاي كاروانسرا، اصطبل هاي درازي ساخته شده است. با توجه به كتيبه اي كه از شاه سليمان صفوي(1105-1077 ه ق ) در اين بنا باقي مانده، به نظر مي رسدبناي اين كاروانسرا در زمان پادشاهي شاه سليمان و صدارت شيخ علي خان زنگنه خاتمه يافته است. اين مكان در زمان سلطنت ناصرالدين شاه قاجار و صدارت ميرا آقا خان نوري توسط حاجي جعفر خان معمار باشي اصفهاني مورد مرمت قرار گرفت. | |
| آدرس :هرسين - سي كيلومتري شمال شرقي كرمانشاه و در محل روستاي بيستون |
نوع بنا : زيارتي
قدمت : قاجاريه
| اين مسجد در محله فيض آباد و در خيابان كزازي شهر كرمانشاه قرار دارد و توسط محمد علي ميرزا دولت شاه فرزند بزرگ فتحعلي شاه در كنار ديوان خانه اين شهر كه دوازده عمارت داشت، ساخته شده است. ستون هاي سنگي مارپيچ، محراب مقرنس كاري شده و گچ بري هاي زيباي شبستان زنانه، به اين مسجد زيبايي خاصي بخشيده است. در حال حاضر اين مسجد محل سكونت و تحصيل طلاب علوم ديني است. | |
| آدرس :در محله فيض آباد و در خيابان كزازي شهر كرمانشاه |
نوع بنا : زيارتي
قدمت : قاجاريه
| اين مسجد در بافت قديم شهر كرمانشاه در خيابان مدرس قرار دارد. مسجد داراي شبستاني بزرگ با دوازده ستون سنگي يك پارچه است. طاق هاي شبستان بر روي اين ستون ها قرار دارند. برخي از طاق ها چشمه ها به شيوه معلقي كاري تزئين شده اند. اين مسجد كه سال ها محل زندگي و تحصيل طلاب علوم ديني و تبليغات مذهبي بوده است، در سال 1235 ه ق توسط حاج شهباز خان و شش برادرش از بنيان گذاران طايفه حاجي زادگان ساخته شد. | |
| آدرس :بافت قديم شهر كرمانشاه – خيابان مدرس |
نوع بنا : زيارتي
قدمت : زنديه
| اين مسجد در بافت قديم شهر كرمانشاه و در خيابان مدرس واقع شده است. از اين مسجد تنها بخشي از شبستان آن باقي مانده است، اين شبستان چهل و پنج طاق چشمه داشت و امروزه تنها بيست و پنج طاق آن باقي مانده است. در سمت جنوبي مسجد دو بالا خانه وجود داشت كه در گذشته مدرسه بود. مسجد جامع كرمانشاه از نظر ساخت شبيه مساجد دوره زنديه است و طبق كنيبه موجود در سال 1196 ه ق مصادف با حكومت علي مراد خان زند ساخته شد. در قسمت جنوبي مسجد مسجد ديگري با صحن و شبستان كنوني وجود دارد كه به مسجد اميري معروف است. باني اين مسجد امير نظام زنگنه از نوادگان شيخ علي خان زنگنه و از امراي دوره محمد شاه قاجار و اوايل سلطنت ناصرالدين شاه قاجار است. | |
| آدرس :كرمانشاه - در بافت قديم شهر و در خيابان مدرس |
نوع بنا : تاريخي
قدمت : قاجاريه
| اين خانه به شيوه درون گرا در بخش يهودي نشين محله قديمي فيض آباد شهر كرمانشاه ساخته شده است. اين خانه از طريق هشتي به حياط بيروني و از آن جا با عبور از دالاني سراسري به حياط اندروني راه دارد. در اطراف حياط اندروني مجموعه اي از اتاق هاي مسكوني قرار دارد. در نماي ايوان هاي اين بنا ، ستون هاي آجري به كار رفته است كه داراي سر ستون هاي آجري به صورت پله اي و مقرنسي است. اين خانه از معدود خانه هاي قاجاريه كرمانشاه است كه حمام دارد. اين خانه توسط خواجه باروخ يكي از تجار كليمي كرمانشاه در عصر ناصري ساخته شد و امروزه به نام خانه رنده كش آخرين مالك آن معروف است. | |
| آدرس :كرمانشاه - در بخش يهودي نشين محله قديمي فيض آباد |
نوع بنا : تاريخي
قدمت : صفوي
| اين كاروانسرا چهار ايواني در داخل شهر ماهيدشت قرار دارد و ابعاد آن 65 در 65 متر است. ورودي آن در قسمت جنوبي بنا است. دو سكويي دراز و بلند در طول اين ورودي قرار دارد. گوشه هاي بيروني اين كاروانسرا به صورت مدور است. در هر طرف ورودي كاروانسرا دو فضاي دو طبقه ايوان مانند قرار دارد. در نماي جنوبي كاروانسرا نيز در هر طرف ورودي ، چهار طاق نما با طاق جناغي ساخته شده است. پس از ورودي هشتي گنبد داري قرار دارد كه به حياط كاروانسرا منتهي مي شود. در اطراف حياط نيز مجموعه اي از اتاق ها جهت استراحت كاروانيان و در پشت آن ها نيز اصطبل هاي سراسراي ساخته شده است. اين كاروانسرا به دستور شاه عباس اول صفوي احداث شد و طبق كنيبه موجود در زمان ناصرالدين شاه تعمير شد. | |
| آدرس :كرمانشاه - داخل شهر ماهيدشت |
نوع بنا : تاريخي
قدمت : قاجاريه
| اين خانه به شيوه درون گرا در بخش يهودي نشين محله قديمي فيض آباد شهر كرمانشاه ساخته شده است. اين خانه از طريق هشتي به حياط بيروني و از آن جا با عبور از دالاني سراسري به حياط اندروني راه دارد. در اطراف حياط اندروني مجموعه اي از اتاق هاي مسكوني قرار دارد. در نماي ايوان هاي اين بنا ، ستون هاي آجري به كار رفته است كه داراي سر ستون هاي آجري به صورت پله اي و مقرنسي است. اين خانه از معدود خانه هاي قاجاريه كرمانشاه است كه حمام دارد. اين خانه توسط خواجه باروخ يكي از تجار كليمي كرمانشاه در عصر ناصري ساخته شد و امروزه به نام خانه رنده كش آخرين مالك آن معروف است. | |
| آدرس :كرمانشاه - در بخش يهودي نشين محله قديمي فيض آباد |
نوع بنا : تاريخي
قدمت : ساسانيان
| قلعه مريم يا شكوه بانو در سرچشمه رودخانه قره بلاغ در ارتفاع يك صد متري قرار دارد. اين بنا با لاشه سگ و ملاط گچ ساخته شده است. مردم محل بر اين باورند كه اين قلعه را خسرو پرويز براي شكر بانو همسر خود ساخته است. | |
| آدرس :سرچشمه رودخانه قره بلاغ در ارتفاع يك صد متري |
نوع بنا : زيارتي
قدمت : پهلوي
| اين بناي قاجاري در محله قديمي فيض آباد شهر كرمانشاه قرار دارد. در ضلع شرقي آن بناي ديگري احداث شده كه به عصر پهلوي تعلق دارد و هم اكنون مسكوني است . مساحت طبقه اول ضلع جنوبي كه نمازخانه را شامل مي شود، 162 متر مربع و مساحت كل اعياني حدود 440 متر مربع است. اين بنا در اصل كليساي كوچكي بود كه از آن با نام نمازخانه مسيحيان ياد مي شود. اين نماز خانه در دوره هاي بعد به خانه مسكوني تبديل شد؛ از اين رو معماري آن با خانه هاي مسكوني هم عصر خويش متفاوت است. تالار نمازخانه در ضلع جنوبي قرار دارد. در حال حاضر اين فضا با احداث ديوارهايي به سه قسمت تفكيك شده است. در انتهاي تالار سكويي ديده مي شود كه محل موعظه و انجام مراسم مذهبي توسط كشيش بوده است. تالار با ايواني ستون دار به حياط مشرف است. ستون ها با سر ستون هاي گلداني تزيين شده اند. | |
| آدرس :كرمانشاه - در محله قديمي فيض آباد شهر |